Profilaktyka odleżyn wymaga kompleksowych działań. U osoby chorej, leżącej w jednej pozycji, już po dwóch godzinach może dojść do uszkodzenia skóry. Rany powstałe w wyniku przewlekłego ucisku tkanek bardzo trudno się goją. Z czasem mogą też powstawać owrzodzenia spowodowane m.in. zaburzeniami krążenia. Z tego też powodu należy dbać o to, aby chory regularnie zmieniał swoją pozycję. Konieczna jest mycie ciała i pielęgnacja stosownymi kosmetykami, a także podawanie odpowiedniej ilości płynów czy stosowanie odpowiednich materaców przeciwodleżynowych itp. Niemniej istotna jest odpowiednio zbilansowana dieta, dzięki której można zminimalizować ryzyko odleżyn.
Co jeść, by przeciwdziałać odleżynom?
Przede wszystkim należy pamiętać, że u osoby chorej z odleżynami może wzrastać zapotrzebowanie na energię, szczególnie jeśli rany są rozległe. Zaleca się, aby osoba unieruchomiona otrzymywała o 20% więcej kalorii pochodzących z białka niż człowiek zdrowy (w niektórych przypadkach nawet więcej). Powodem tego są aminokwasy pochodzące z białek, które okazują się niezbędne do regeneracji tkanek i gojenia ran. W tym przypadku wskazane są produkty, takie jak mięso, nabiał, ryby i jajka.
Bardzo ważnym składnikiem diety u osoby z odleżynami powinna być arginina, czyli aminokwas wchodzący w skład kolagenu. Występuje ona przede wszystkim w mięsie, jajach, mleku, a także nasionach i orzechach.
Oprócz tego dla procesu gojenia bardzo ważna jest witamina C, która jest niezbędna do odbudowy włókien kolagenowych w tkance łącznej oraz reakcji enzymatycznej syntezowania kolagenu. Do innych witamin, których nie może zabraknąć w diecie osoby leżącej, zaliczamy witaminy z grupy B (w tym przede wszystkim B1, B2, B6, kwas pantotenowy). Nie można zapominać również o składnikach mineralnych, takich jak cynk i żelazo.
Jak odpowiednio skomponować jadłospis?
W czasie choroby może dochodzić do zaburzenia apetytu, zwłaszcza gdy mamy do czynienia z osobą unieruchomioną. Niestety odmowa jedzenia może dodatkowo pogorszyć samopoczucie, dlatego opiekując się osobą leżącą, trzeba dążyć do tego, aby podawać jej posiłki regularnie. Zaleca się, aby chory zjadał mniejsze porcje, ale częściej – 5-6 posiłków dziennie. Nie należy też czekać z posiłkiem, aż chory zgłodnieje, lecz podawać mu jedzenie o stałych porach. Jeśli osoba leżąca nie jest w stanie zjeść samodzielnie, trzeba jej pomóc. Bardzo ważne jest także picie dużych ilości wody, najlepiej możliwie jak najczęściej małymi łyczkami. Jeśli chory ma problemy z połykaniem i gryzieniem pokarmów stałych, należy zastosować dietę płynną lub półpłynną.
